Je koopt een plant die vlinders en bijen zou lokken, maar onbedoeld leg je een gifval in je tuin. Uit een recente steekproef van Pesticide Action Network Netherlands (PAN-NL) blijkt dat driekwart van de zogenaamde ‘insectvriendelijke’ voorjaarsbloeiers pesticiden bevat die juist schadelijk zijn voor insecten.
Lavendel, anjer en vlinderstruik: populair maar vervuild
PAN-NL onderzocht in april zestien veel verkochte voorjaarsbloeiers zoals lavendel, anjer, vlinderstruik, campanula en struikmargriet. Deze planten worden in tuincentra vaak aangeprezen als aantrekkelijk voor bestuivers zoals bijen en vlinders. Maar uit het onderzoek blijkt dat 15 van de 16 planten resten bevatten van meerdere pesticiden. In totaal werden er 27 verschillende pesticiden en 5 afbraakproducten (metabolieten) gevonden.
Gemiddeld bevatte een plant een cocktail van 4,6 verschillende pesticiden, waaronder stoffen die dodelijk kunnen zijn voor insecten. Bij 75% van de onderzochte planten ging het zelfs specifiek om insecticiden.
Welkoop komt het slechtst uit de test
De steekproef werd gedaan bij filialen van Praxis, Intratuin en Welkoop. Van deze drie tuincentra scoorde Welkoop het slechtst. De lavendel van Welkoop bevatte 10 verschillende pesticiden, en in de vlinderstruik werd het hoogste totaalgehalte gemeten: bijna 15 milligram pesticide per kilo plant. Vier van de zes onderzochte planten bij Welkoop bevatten flupyradifurone, een insecticide dat in theorie duizenden bijen per kilo plant kan doden.
Bij Intratuin werden gemiddeld de minste en laagste hoeveelheden pesticiden gevonden. Eén lichtpuntje: in de vlinderstruik van Praxis werden geen gevaarlijke residuen aangetroffen.
PFAS en andere zorgwekkende stoffen
Een zorgwekkend detail: onder de gevonden pesticiden bevonden zich ook PFAS-verbindingen. Van de 27 aangetroffen stoffen zijn er 8 insecticiden, 9 geclassificeerd als ‘zeer gevaarlijk’ (HHP’s), en 7 aangeduid als Kandidaten voor Vervanging – oftewel: stoffen die in de EU eigenlijk uitgefaseerd moeten worden.
Flonicamid, een PFAS-pesticide dat alleen ’s nachts mag worden gebruikt op bloeiende gewassen, werd in 40% van de bloeiende planten gevonden.
Intratuin neemt stappen, andere volgen voorzichtig
Er is hoop: Intratuin wil in 2030 ten minste 70% van hun tuinplanten chemievrij aanbieden. Ook tuincentrum Ranzijn ondersteunt deze doelstelling inmiddels. De overige tuincentra hebben een gezamenlijke werkgroep opgericht om te onderzoeken hoe ze dit kunnen realiseren. PAN-NL blijft de ontwikkelingen kritisch volgen.
Tot nu toe is de realiteit echter zorgwekkend: slechts 6% van de geteste planten was vrij van pesticiden, terwijl 75% juist giftig bleek voor insecten.
Wat kun je zelf doen?
Wil je je tuin echt insectvriendelijk maken? Kies dan voor onbespoten planten, bij voorkeur biologisch geteeld. Let op keurmerken zoals het EKO-keurmerk of vraag bij de kweker expliciet naar chemievrije teelt. Je helpt er niet alleen bijen en vlinders mee, maar ook het bodemleven en de biodiversiteit in je omgeving.
Meer weten? Kijk op de website van PAN Nederland voor het volledige onderzoek en praktische tips voor een gifvrije tuin.
